Son anketler: 2028’de başkanlık yarışında Ekrem İmamoğlu’nun karşısına kim çıkacak?
Farkındayım.
Ekrem İmamoğlu’na kesin aday gözüyle bakan çok iddialı bir başlık.
Bu cümlenin arkasında nasıl bir dayanağım var anlatacağım.
Önce şunu söyleyeyim.
Son anketlerde Ekrem İmamoğlu ile ilgili bir soru ve sonuç yok. Böyle bir soru da yok.
Bu benim anketleri okumamdan çıkardığım sonuç.
DÜN METROPOLL’DEN
GELEN SON ANKET
Dün Metropoll Yöneticisi Özer Sancar da kendi anketinin sonuçlarını yayınladı.
Orada durum şöyle görünüyordu:
(*) BİRİNCİ PARTİ CHP Yüzde 32.4
(*) İKİNCİ PARTİ. AKP Yüzde 32.2
(*) ÜÇÜNCÜ PARTİ. DEM Yüzde 10.5.
(*) DÜRDÜNCÜ PARTİ MHP. Yüzde 7
(*) BEŞİNCİ PARTİ İyi Parti. Yüzde 5.8
NİSAN’A GÖRE CHP 3 PUAN
KAYBETMİŞ AKP 1 PUAN ALMIŞ
Buna göre Nisan ayından bu yana CHP 3 puan kaybetmiş. AKP ise 1 puan almış.
Buna karşılık Cumhur İttifakının öteki üyesi MHP Nisan’dan bu yana 1 puan kaybetmiş.
Neticede Metropoll araştırmasında da CHP 1 numara. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı seçiminde onun müttefiki olan İyi Parti de 2 puan almış görünüyor.
Ancak bu rakamların hepsi yanılma payları içinde ve aydan aya değişebilir.
Zaten Panorama Araştırma şirketinin yöneticisi Ete de “AKP yeniden birinci parti konumuna geçerse şaşırtıcı olmaz” diyor.
ÖNÜMÜZDEKİ 4 YIL ERDOĞAN’IN
SON DÖNEMİ OLACAKTIR
Ben bu sonuçlara değil, trendlere bakıyorum ve şu yargıyı rahatlıkla telaffuz edebiliyorum.
AKP’nin 22 yıllık “Hegemonya dönemi bitiyor…”
Artık bu ülkeyi, “Her şeyin, her kaynağın mutlak hâkimi olarak’ yönetemez” diyorum.
Bana göre bugünden 2028’e geçecek süre Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son dönemidir.
77 YILLIK HAYATIMIN ÜÇ AYRI
DÖNEMİNİN BANA ÖĞRETTİĞİ ŞEY
Yetmiş yedi yıllık hayatımda, 1960 Darbesinden beri bütün siyasi gelişmeleri takip ettim.
Bunun üç bölümü vardı.
Birincisi Demokrat Parti ve Menderes hayranı bir babanın oğlu olarak…
İkinci dönemi genç bir solcu öğrenci olarak.
Üçüncü dönemi sosyolog olarak.
Her üç halimle de şunu öğrendim.
Bir liderin ve siyasi partinin burnu aşağı doğru eğildi mi, bir seçim yenilgisi almadan tekrar düzelmesi mümkün olmuyor.
AKP UÇAĞININ AŞAĞI İNEN
BURNU TEKRAR KALKABİLİR Mİ
O nedenle AKP’nin aşağı doğru eğilen gidişatının da en azından tekrar yukarı doğru kalkamayacağına inanıyorum.
Nitekim AKP’nin ve Erdoğan’ın gerileyişine bakarsanız, bunun 31 Mart seçimlerinde değil, daha 2019 Belediye seçimlerinde başladığını göreceksiniz.
O günden bugüne ne oldu?
Şu oldu:
AKP büyük şehirleri geri dönüşü olmayan biçimde kaybetmeye başladı.
AKP SEÇİM SONUÇLARININ GERÇEK
TEŞHİSİNİ NEDEN KOYAMIYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan önce 2017 Referandumunda, sonra 2019 Yerel seçimlerinde gelen bu işareti gerçekçi biçimde değerlendiremedi.
Bu gerilemenin 1 numaralı nedenine parti olarak teşhis koymaları mümkün değildi.
Çünkü bunların çoğunda “Aşırı güçlendirilmiş başkanın’ sorumluluğu vardı ve kimse bunu söylemeye cesaret edemiyordu.
AKP’nin gerilemesinin güçlendirilmiş başkanlık sistemine geçişle başladığını bir çok partili görüyor tek bir partili bile dile getiremiyor.
31 Mart’tan sonra da durum aynı…
2017 REFERANDUMUNDA EN BÜYÜK
ŞEHİRLER ‘TEK ADAMA’ HAYIR DEDİ
2017’e dönelim.
15 Temmuz’dan bir yıl sonra.
Darbeyi bastırmış Erdoğan gücünün doruğunda.
Peki bir yıl sonra ne görüyoruz?
2017 yılında Güçlendirilmiş Cumhurbaşkanlığı referandumunda Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Antalya, Aydın, Balıkesir, Çanakkale, Denizli, Edirne, Eskişehir, Manisa, Mersin, Muğla, Zonguldak gibi büyük şehirler “Hayır” oyu verdi.
Yani büyük şehirler daha 2017 yılında “Güçlendirilmiş, tek başkan yönetimini” istemediğini açıkça ilan etti.
2019’DA İSTANBUL’U KAYBETMENİN NE ANLAMA
GELDİĞİNİ ÜÇÜNCÜ DALGADA DA GÖREMİYORLAR
Bu eğilim 2019’da devem etti. Bu şehirlerin çoğunda AKP Belediye başkanlıklarını kaybetti.
Sonra üçüncü dalga geldi.
Erdoğan, 2023 Başkanlık seçimlerini kazandı ama, Gaziantep Trabzon Bursa hariç en büyük şehirlerde Kılıçdaroğlu Erdoğan’dan daha fazla oy aldı.
2017’de “Tek adam yönetimine” hayır diyen büyük şehirler direnmeye devam ediyordu.
DEVLET BAHÇELİ OLMASAYDI 2017’DEN
BERİ HİÇ BİR SEÇİM KAZANILAMAZDI
2017 Referandumundan bu yana ortaya çıkan en çarpıcı gerçek şu:
Cumhurbaşkanı Erdoğan, eğer Devlet Bahçeli olmasaydı;
(*) 2017 Referandumunu kesinlikle kaybedecekti.
(*) 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanması çok zordu.
(*) 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanması imkansızdı.
Yani 2028’e kadar Bahçeli’den ayrılması beklenmemeli.
Demek ki Bahçeli olmazsa “Tek adam” sistemi o gün çöker.
Gördüğümüz trend bize şunu anlatıyor:
Erdoğan’ın 2028’de yeniden aday olması yolu büyük ölçüde kapalı.
ERDOĞAN OLMAZSA YERİNE
2028’DE KİM ADAY OLACAK
Erdoğan olmazsa…
Cumhur İttifakı kalır mı?
Erdoğan’ın yerine kim aday olur?
Ne yazık ki, “Erdoğan aday olmayacağım” demeden bu sorunun cevabını alamayacağız.
Aday olmuyorum dediği zaman da alamayacağız.
Çünkü yerine geçecek adayı o, yalnızca o belirleyecek.
ERDOĞAN YERİNE GEÇECEK ADAY
KONUSUNDA BAŞARILI OLAMIYOR
Şunu da çok iyi biliyoruz artık.
Erdoğan yerine geçecek aday bulmada çok başarılı değil.
İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığında bulduğu 2 aday, iki başbakanlık deneyi bunu bize çarpıcı biçimde gösterdi.
Buna karşılık CHP’nin, daha doğrusu muhalif kesimin adayı şimdiden belli.
Çok büyük faktörler devreye girmezse bu aday İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu olacak.
2028’DE PARTİLER ÜSTÜ MODERN
BİR SÜLEYMAN DEMİREL PROFİLİ
İmamoğlu CHP rozeti taşıyor ama dikkat ederseniz partiler üstü bir siyasi profil çiziyor.
Geldiğim yaşın ve sosyolojinin verdiği bilgilerin ışığında onda bir tür “Modern Süleyman Demirel” profili görüyorum.
Sinirlenmeyen, toparlayıcı, adaletli, esprili, liderlik aurasına sahip, gençleri etkileyen, çok güzel aile fotoğrafı veren bir kimlik bu.
Mücadeleci, yılmıyor, yatırımcı…
Daha şimdiden uluslarası platformlarda devlet başkanı itibarına sahip.
En büyük gücü de, kutuplaşmış bir toplumda ideolojik duvarları kolayca yıkabilmesi.
PARTİ ŞAPKALI CUMHURBAŞKANI
TEK PARTİ DEVLETİ MODELİ ÇIKARDI
Hep şuna inandım.
Erdoğan eğer Parti genel başkanlığını düşüren bir sistemde Cumhurbaşkanı olsaydı çok daha iyi bir Cumhurbaşkanlığı dönemi yaşayabilirdi.
Hakkını verelim, Devlet Bahçeli başlarda tercihini “Partisiz Cumhurbaşkanlığını” tercih ettiğini söyleyerek ona doğru yolu göstermişti.
Çünkü bu kadar yetkili bir başkanlık sistemi, parti başkanlığı ile birleşince ortaya hesap veremez bir Tek Parti devleti başkanı modeli çıktı..
GÜÇLÜ CUMHURBAŞKANI
VE GÜÇLÜ PARTİ BAŞKANI
Oysa Ekrem İmamoğlu parti başkanı değil.
CHP’nin başında giderek gücünü ve karizmasını gösteren ve Başkan adayı olmayacağını şimdiden söyleyen bir lider var.
Bu ikili yapı Türkiye’yi Tek Parti devleti görüntüsünden çıkaracak bir modeli ortaya çıkarabilir.
Seçime giderken İmamoğlu’nun en büyük avantajı bu olacaktır.
Çünkü seçmen tabanını genişletecektir.
AKP ADAYI HANGİ
PROFİLLE ÇIKACAK
Ya AKP böyle bir adayın karşısına hangi profilde bir adayla çıkacak?
Erdoğan benzeri kutuplaştırıcı, korkutucu bir profille mi?
Yoksa yepyeni bir profille mi…
Şurası kesin…
AKP büyükşehirleri kaybediyor.
Gençleri kaybediyor.
Eğitim düzeyi yüksek insanları kaybediyor.
Bana göre 2028’i bu çevreleri kucaklamayan bir adayla kazanmak mümkün olmayacak.
2028’DE İMAMOĞLU’NUN YOLUNU
KESEBİLECEK TEK ŞEY NEDİR
O nedenle şunu söylüyorum.
2028’de Ekrem İmamoğlu’nun önünü kesmek kolay olmayacak.
Onun önünü kesebilecek tek gelişme, Türkiye’nin güçlendirilmiş tek adam rejiminden çıkıp tekrar Parlamenter sisteme dönmesidir.
O zaman 2028 sonrasının siyasi şekillenmesi farklı olabilir.
Geride bıraktığım 77 yıllık bir hayatın ve sosyoloji eğitimimin bana çizdiği tablo bu.
