Bilim insanları, Ay'ın güney kutbunun bir zamanlar erimiş kayalardan oluşan geniş bir magma okyanusuyla kaplı olduğunu keşfettiler.
BBC'nin haberine göre, Hindistan'ın Chandrayaan-3 uzay aracı tarafından elde edilen bulgular, Ay'ın oluşum dönemlerinde güney kutbunun magmadan oluşan bir okyanusa sahip olduğunu doğruladı.
Ay'ın 4,5 milyar yıl önceki oluşum sürecinde, erimiş kaya ve minerallerden oluşan magma okyanuslarıyla kaplı olduğuna dair "Ay Magma Okyanusu Teorisi" uzun zamandır gündemdeydi.
Bilim insanları, Ay soğumaya başladığında, "ferroan anortozit" adı verilen ve Ay'dan getirilen kaya örneklerinde sıkça rastlanan daha hafif bir mineralin yüzeye çıktığını düşünüyor.
Ağustos 2023'te, Chandrayaan-3'ün iniş aracı Vikram, Hintçede "bilgelik" anlamına gelen Pragyaan adlı tekerlekli keşif aracıyla Ay'ın güney kutbuna iniş yaptı. Bu araç, "Alfa Parçacığı X-ışını Spektrometresi" adı verilen bir cihazla 23 ölçüm gerçekleştirdi.
Bilim insanları, Chandrayaan-3'ün iniş yaptığı bu keşfedilmemiş bölgede "ferroan anortozit" bulunduğunu tespit etti.
Araştırmanın yazarlarından ve Hindistan'ın Gujarat eyaletindeki Fiziksel Araştırma Laboratuvarı'nda (PRL) görev yapan Prof. Dr. Santosh Vadawale, bulguların Ay'ın oluşumuna dair teorileri desteklediğini belirtti.
AY'A 4 MİLYAR YIL ÖNCE GÖKTAŞI ÇARPMIŞ
Ölçümlerde "ferroan anortozit"in yanı sıra magnezyum da tespit edildi. Ekip, bu magnezyumun Ay'ın derinliklerinden geldiğini ve 4 milyar yıl önce bir göktaşı çarpması sonucu oluştuğunu düşünüyor. Magnezyumun, Praygam gezgini tarafından araştırılan alandan yaklaşık 350 kilometre uzaklıkta, 2 bin 500 kilometre çapında ve 8 kilometre derinliğinde olan Güney Kutbu-Aitken Havzası'ndan gelmiş olabileceği belirtiliyor.
PRL Direktörü Prof. Dr. Anil Bhardwaj, bu magnezyumun, büyük bir asteroitin Ay'a çarpması sonucu yüzeye çıkmış olabileceğini ve bu çarpmanın Ay'ın daha derin katmanlarını da etkilediğini ifade etti.
Hindistan, Ay'a yumuşak iniş gerçekleştiren 4. ülke olmayı başarmıştı. Chandrayaan-3'ün Pragyaan aracı, Ağustos 2023'te Ay'ın güneyindeki 70 derece enlemlerde 10 gün boyunca araştırmalar yapmıştı.
Daha önce, ABD'nin Apollo programı sırasında, Ay'ın orta enlemlerinde magma okyanuslarının varlığına dair ana kanıtlar bulunmuş ve "ferroan anortozit" içeren kaya örnekleri Dünya'ya getirilmişti.
Araştırmanın sonuçları Nature dergisinde yayımlandı.
